پیشنهاد، بررسی و نقد یک کتاب 6

سال‌های ابری - علی اشرف درویشیان- نشر چشمه (4 جلدی)

سال‌های ابری علی اشرف درویشیان، داستان زندگی شریف است، شریف داوریشه کرماشانی. شریفی که میخواست شریف زندگی کند و کرد. سال‌های ابری، خاطرات کودکی شریف تا ابتدای میانسال‌گی‌ش است. با خاطراتی از جنگ جهانی، قحطی ، ملی شدن صنعت نفت، کودتای ۲۸ مرداد و بسیاری از حوادث دیگر در کوچه پس‌کوچه‌های کرمانشاه و تهران تا قبل از انقلاب ۱۳۵۷ است. روایات دوران کودکی و نوجوانی شریف بی‌شک دورانی است که علی اشرف درویشیان به چشم دیده و شنیده است و روایتش از جامعه‌ی آن روز شیوا، دلنشین و ساده است، طوری‌که خواننده را به خوبی با خود همراه می‌کند و به فضای مه‌‌آلود آن‌سالها می‌برد.

روایت این کتاب، روایت سال‌هایی است که من ندیده‌ام، امّا با تمام وجود حسش‌کردم. زمانه عوض شده ولی اوضاع تغییری نکرده است،^* گویی ما در یک چرخه‌ی یکسان به زندگی کردن داریم ادامه‌ می‌دهیم. گاهی وقت‌ها بر سر دوراهی‌های سرنوشت ساز جامعه و زندگی خودمان می‌مانیم و نمی دانیم که باید کدام را انتخاب کنیم، کافی‌ست به روایت گذشت‌گان نگاه کنیم و جرات کنیم و تصمیم بگیریم.  

در جلدهای سوم و چهارم داستان شریف به مسائل و خاطرات زندان‌های آن دوران  می‌گذرد جایی‌که شریف به پاس مقام معلم و انگیزه‌های سیاسی که داشت تحمل حکومت ستم را نداشت و علی اشرف درویشیان بنا به صلاحدید خود از دوران پرفراز و نشیبی جوانی و سال‌های دانشجویی و دانشگاهی شریف به سرعت عبور می‌کند و به دوران دستگیری‌های شریف بیش‌تر توجه می‌کند. این روزها شاید کمی حوصله انسان سر برود که از خاطرات زندان‌های ساواک بخواند و شکنجه‌هایش و خواننده بگوید من که این‌ها را می‌دانم،  زیادی به آن پرداخته شده است و ... ولی باید توجه داشت که در زمان انتشار نسخه‌های اولیه این کتاب این موضوعات مسلما شیفتگان زیادی داشته است. در ضمن جوان و خواننده امروزی می‌تواند پروسه زندانی سیاسی و شکنجه‌ها را به گونه‌یی دیگر دنبال کند که منطقی‌تر است، هرچند دورانی که درویشیان بیان می‌کند حقیقت است و وجود داشته است، ولی خواننده می‌تواند از ساواک و رژیم سفاک به عنوان مَجاز استفاده کند و هر گروه و حکومت دیگری را که دلش می‌خواهد بر جای آن‌ها بگذارد و ببیند که هیچ‌جایی و هیچ‌زمانه‌یی چیزی به نام آزادی بیان و عقیده وجود نداشته است و اینگونه که به نظرم می‌آید، وجود هم نخواهد داشت و فعالین سیاسی، اجتماعی همیشه در بند خواهند بود، چه انقلابی به بار نشسته باشد و چه نه. 

در این روزها که اوضاع بر وفق مراد نیست، کتاب خوب بخوانیم، کتاب خوب درهای امیدست برای تسلی خاطر احوال پریشان‌مان. البته این که بر وفق مراد نیست خودش کلی حرف است، شاید اشتباه می‌گویم و اوضاع خیلی هم خوب است، همه‌چی روبه‌راه است و ما داریم در مسیری که باید گام بر می‌داریم ولی آهسته، آهسته بخاطر همان تغییرات را نمی‌بینیم. 

امروز هجدهم دی‌ماه برف‌ریزان یکهزاروسیصد و نود و هفت

امضا : و موج در فضا و زمان گسترده است .... مجتبا.  

*------ اضافات (شرحی بر وقایع امروز در ادامه مطلب ----.